آلودگیهای این رودخانه بهویژه آلودگیهای ناشی از ورود پسابهای صنعتی که از سمت ارمنستان به این رودخانه وارد میشود سببشده تا معضلات زیستمحیطی ارس، بعد از بحران دریاچه ارومیه، دومین چالش بزرگ زیستمحیطی منطقه شمالغرب محسوب شود.
مدیرکل حفاظت از محیطزیست آذربایجانشرقی درباره ورود پسابهای صنعتی ارمنستان به رودخانه ارس میگوید که این مشکل از سال 1385شروع شده و همچنان ادامه دارد.
حمید قاسمی در گفتوگو با خبرگزاری ایرنا، درباره منشأ پسابها هم گفت که منشا پسابها فعالیت معدن مس در ارمنستان است که علاوه بر آلودگی شدید آب رودخانه ارس، موجب تغییر اکوسیستم منطقه و آثار زیانبار به اراضی کشاورزی شده است.
عضو هیأت رئیسه فراکسیون محیطزیست و توسعه پایدار مجلس شورای اسلامی هم 28مردادماه امسال اعلام کرد که گزارشهای آلودگی آب ارس توسط کارخانههای ارمنستان موثق است.
کمالالدین پیرموذن با هشدار نسبت به پیامدهای ناشی از آلودگی خزر گفت: گزارشهای رسیده درخصوص آلودگی آب ارس توسط کارخانههای ارمنستان موثق است. این آلودگی باعث کثرت و شیوع بیماریهای سرطانی در استان اردبیل شده است.
اکنون مدیرکل محیطزیست آذربایجانشرقی با اشاره به نمونهبرداریهای مختلف از آلودگی رودخانه ارس یادآور شد: بهدلیل وجود فلزات بسیار سنگین ناشی از ورود پسابهای صنعتی و نیز حالت تجمعی آن طی مسیر رودخانه، از بین رفتن آنها غیرممکن است.
این مسئول محلی میگوید که ماهیهای رود ارس بهدلیل ورود این آلایندگیهای صنعتی سنگین در حال انقراض هستند و اگر آماری در این رابطه تهیه شود، متوجه کاهش شدید گونههای جانوری در بستر رودخانه خواهیم شد.
- اظهارات متناقض مسئولان محلی
قاسمی از همکاری نکردن مسئولان جمهوری ارمنستان برای جلوگیری از ورود پسابهای صنعتی به رود ارس خبر داد و گفت: با وجود اینکه پیشنهادها و رایزنیهای مختلفی با مقامهای ارمنی در این خصوص صورت گرفته، اما نتیجهای که انتظار میرفت حاصل نشده است.
وی با اشاره به مسئولیت وزارت نیرو درخصوص مقابله با آلودگی رودخانه ارس اظهار کرد: با وجود اینکه وزارتخانهها و سازمانهای مختلفی در این رابطه از سالها قبل فعال بودهاند اما مسئولیت پیگیری آن بهعهده وزارت نیرو گذاشته شد و قرار بود در فواصل زمانی این مسئولیت به سایر ارگانهای نیز واگذار شود که تاکنون چنین نشده است.
مدیرعامل آب منطقهای آذربایجان شرقی اما به برگزاری نشستهای مختلف بین مسئولان جمهوری آذربایجان و وزارت نیرو اشاره کرد و گفت: تاکنون در این زمینه 20نشست هماهنگی برای جلوگیری از آلودگی رود ارس برگزار شده است که نشان میدهد دو طرف برای حل موضوع توافق دارند.
غلامرضا هاشمی با بیان اینکه مسئولان جمهوری ارمنستان ابتدا هرگونه آلودگی ارس از جانب صنایع خود را انکار میکردند، افزود: با برگزاری این نشستها اکنون مسئولان این جمهوری به آلودگی ارس ناشی از ورود پسابهای صنعتی از جانب کشور خود اذعان کرده و بر اقدامهای مشترک با ایران برای حل مشکل توافق کردهاند.
وی اظهار کرد: بر این اساس جمهوری ارمنستان برنامه راه خروج پسابها با نصب دستگاههای پایش به ارزش 2میلیون دلار را شروع کرده و مشغول پاکسازی است که این پایشها بهصورت مشترک بین ایران و این جمهوری در دست اقدام است.
هاشمی ادامه داد: براساس توافقات صورت گرفته و برنامهریزیهای مشترک، مقامهای جمهوری ارمنستان اعلام کردهاند تا سال2017 برنامه پاکسازی رود ارس را به اتمام میرسانند. به گفته وی، با اجرای این برنامه مشترک، حجم پسابهای ورودی به رودخانه ارس نسبت به سالهای گذشته کمتر شده است.
مدیرکل حفاظت از محیطزیست آذربایجانشرقی اما با رد این اظهارات مربوط به کاهش حجم پساب صنعتی ورود به ارس از خاک ارمنستان میگوید: نمونهبرداریهای مستمر از آب ارس نشان میدهد که هیچ تغییری از لحاظ میران آلودگی موجود در آب این رودخانه راهبردی روی نداده است.
حمید قاسمی، تعهدات ارمنستان مبنی بر پاکسازی ارس از هرگونه آلودگی زیستمحیطی تا سال2017 را غیرواقعی دانست و گفت: با شرایط فعلی بعید است چنین تعهدی عملی شود و ما نباید منتظر بمانیم زیرا هر لحظه و دقیقه به میزان آلودگی زیستمحیطی منطقه بهدلیل ورود پسابهای صنعتی افزوده میشود و این مترادف با مرگ تدریجی رودخانه ارس است